ผู้เชี่ยวชาญด้านดิน ไร่เทพ แนะนำให้แก่เกษตรกร

ดินนั้นถือเป็นปัจจัยสำคัญในการผลิตอาหารที่มีคุณภาพเลี้ยงดูประชากรโลกแต่ปัจจุบันปัญหาสิ่งแวดล้อมทำให้ดินมีคุณภาพเสื่อมลงเรื่อย ๆ

ประเทศไทยมีภูเขาที่ถูกทอดทิ้งและการปลูกพืชเชิงเดี่ยวอย่างเห็นได้ชัดในพื้นที่กว้างใหญ่ทางตอนเหนือได้นำมาซึ่งการพังทลายของดินและการเสื่อมสภาพอย่างรุนแรงซึ่งส่งผลกระทบต่อชุมชนท้องถิ่น ปัญหานี้ถูกกระตุ้นโดยการตัดโค่นต้นไม้ที่ยึดดินจึงทำให้ขาดพื้นที่สำหรับป้องกับการไหลของดินและน้ำรวมถึงไม่มีพื้นที่ชะลอแรงลม การขาดต้นไม้มีส่วนทำให้สารอาหารในดินลดลงอย่างรวดเร็วทำให้ผลผลิตทางการเกษตรลดลง ปัญหาที่คล้ายกันก็กำลังกระทบส่วนอื่น ๆ ของประเทศด้วยเช่นกัน

ตามที่กรมพัฒนาที่ดินกรมพัฒนาที่ดิน (สสส.) ภายใต้กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ระบุว่าพื้นที่การเกษตรกว่า 54% ทั่วประเทศมีคุณภาพต่ำกว่าระดับการทำการเพาะปลูก

การพังทลายของหน้าดิน คือ ปัญหาการพังทลายของดินและการสูญเสียหน้าดินโดยธรรมชาติ เช่น การชะล้าง การกัดเซาะของน้ำและลม เป็นต้น และที่สำคัญคือ ปัญหาจากการกระทำของมนุษย์เช่น การทำลายป่า เผาป่า การเพาะปลูกผิดวิธี เป็นต้น

ดินเสื่อมโทรม คือ ดินที่อยู่ในสภาพที่ไม่เอื้อต่อการผลิตทางการเกษตร ทำให้ศักยภาพในการผลิตของดินลดลงหรือไม่อาจใช้ประโยชน์จากดินได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ เนื่องจากคุณสมบัติของดินไม่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของพืช เช่น คุณสมบัติทางเคมีของดินมีสภาพเป็นกรดจัด เค็มจัด ความอุดมสมบูรณ์ หรือปริมาณธาตุอาหารพืชลดลงและอยู่ในสภาวะไม่สมดุล ส่วนด้านกายภาพ ดินมีการสูญเสียโครงสร้างทำให้เกิดการอัดตัวแน่น ขาดความโปร่งพรุน

การเสื่อมโทรมของดินเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น สภาวะอากาศเปลี่ยนแปลงอย่างรุนแรง โดยเฉพาะอย่างยิ่งสภาวะอากาศแล้ง การชะล้างดินโดยน้ำหรือลม รวมถึงจากน้ำมือมนุษย์ซึ่งประกอบกิจกรรมต่าง ๆ ที่ทำให้ดินเสื่อมคุณภาพลง
เนื่องจากดินมีประโยชน์ต่อการดูดซับคาร์บอน หากคาร์บอนลดน้อยลง โลกจะร้อนและแล้ง การเสื่อมโทรมของดินทำให้สมดุลของน้ำในธรรมชาติและระบบนิเวศโดยรวมถูกทำลาย ส่งผลกระทบต่อการเกษตร การปศุสัตว์ และมีผลต่อเนื่องทำให้เกิดการขาดแคลนอาหารและการใช้ชีวิตของมนุษย์ทั้งในด้านเศรษฐกิจและสังคม
การเสื่อมโทรมของดินเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็วตั้งแต่ศตวรรษที่ 20 เนื่องจากประชากรโลกมีจำนวนเพิ่มขึ้นอย่างมากทำให้มีการขยายเขตเมือง เกิดการบุกรุกทำลายป่า ทำให้ดินขาดสิ่งปกคลุมและเป็นสาเหตุหลักที่กระตุ้นให้เกิดการชะล้างพังทะลายของดินซึ่งจะส่งผลให้ดินเสื่อมโทรมอย่างเห็นได้ชัด การใช้สารเคมีทั้งปุ๋ยและยาในการเพาะปลูกและการใช้ดินอย่างไม่ถูกวิธี เช่น การปลูกพืชเชิงเดี่ยวซ้ำ ๆ เป็นเวลานาน และการใช้ดินเพาะปลูกด้วยความถี่ของระยะเวลาที่มากเกินไปทำให้เกิดการเสื่อมคุณภาพ ส่งผลให้ความสมบูรณ์ของระบบนิเวศน้อยลงเพราะดินไม่สามารถฟื้นฟูกลับมาอุดมด้วยธาตุอาหารได้ทัน
ดินที่ได้รับการยืนยันจากการทดสอบมีคุณภาพต่ำนั้นต้องการการฟื้นฟูสภาพ การทำเกษตรแบบนี้ต้องการการปฏิรูป ไร่เทพให้แนวทางการพัฒนาด้านการปรับปรุงดินอย่างมีประสิทธิภาพรวมถึงกรณีศึกษาและกิจกรรมที่มูลนิธิโครงการหลวงจัดทำขึ้น

ดังนั้นไร่เทพแนะนำให้ปลูกหญ้าแฝกเพื่อป้องกันการพังทลายของดินที่ทำลายแหล่งต้นน้ำสำคัญ หญ้าแฝกช่วยป้องกันการชะล้างพังทะลายของดิน กักเก็บตะกอนดิน รักษาความชื้นในดิน เพิ่มอินทรียวัตถุแก่ดิน ทำให้ดินระบายน้ำดีขึ้น และในภาคใต้ไร่เทพพยายามช่วยแก้ไขปัญหาดินเปรี้ยวให้แก่เกษตรกร รวมถึงไร่เทพขอแนะนำให้ปลูกต้นไม้ เช่น สะเดารอบ ๆ พื้นที่เพาะปลูก เพื่อพัฒนาดินให้มีประโยชน์ ส่วนในพื้นที่ภูเขาของภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือปุ๋ยพืชสดถูกไถในทุ่งหญ้าหลายครั้งเพื่อปรับปรุงพื้นผิวและปัจจัยทางชีวภาพของดินทราย

อย่างไรก็ตาม การปรับปรุงคุณภาพของดินโดยการบำรุงและรักษาดินให้มีความอุดมสมบูรณ์ สามารถทำได้ทั้งในระดับบุคคลและภาพรวม สำหรับเกษตรกร การปลูกพืชคลุมดิน เพื่อรักษาหน้าดินไม่ให้เกิดการพังทลายและช่วยกักเก็บน้ำทำให้ดินมีความชุ่มชื้น การทำเกษตรผสมผสาน ปลูกพืชหมุนเวียน ลดการใช้สารเคมี เน้นการเพาะปลูกแบบเกษตรอินทรีย์เป็นวิธีการที่ควรนำมาปรับใช้ ในขณะเดียวกันในภาพรวมควรมีการรณรงค์สร้างจิตสำนึกในการลดการตัดไม้ทำลายป่า และสงวนรักษาที่ดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ไว้เพื่อการเพาะปลูก ไม่นำมาใช้เพื่อกิจการอื่น เช่น สร้างโรงงาน เนื่องจากดินที่มีความสมบูรณ์เพาะปลูกได้มีน้อยจึงควรนำมาใช้ให้เกิดประโยชน์อย่างเต็มที่

ไร่เทพ แนะนำวิธีการแก้ไขการพังทลายของดินและความเสื่อมโทรมของดิน เพื่อปรับปรุงคุณภาพของดิน น้ำ และหลักการการเพาะปลูก สำหรับเกษตรกรเพื่อความยั่งยืน มีดังนี้
1.ปลูกหญ้าแฝก
2.ลดการตัดไม้ทำลายป่า
3.ส่งเสริมการปลูกป่าทดแทน
4.สร้างฝายชะลอน้ำ
5.ลดการใช้สารเคมีในการทำเกษตรกรรม
6.ปลูกฝังจิตสำนึกให้กับคนในชุมชนในแต่ละภูมิภาครักษาป่า รักษาต้นน้ำ

ทั้งนี้ไร่เทพของเราสามารถช่วยพัฒนาคุณภาพของดิน ส่งผลให้พืชมีคุณภาพและการเจริญโตของพืชที่สมบูรณ์ โดยไร่เทพเป็นสารอาหารจากธรรมชาติ ปลอดสารพิษเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อ

• Facebook
• Line